توضیحات
معرفی کتاب اصول غمز در طب ایرانی و پزشکی مدرن
کتاب اصول غمز در طب ایرانی و پزشکی مدرن نوشته ی حمید الله افراسیابیان در ۲۳۳ صفحه نگاشته شده است. موضوع این کتاب در رابطه با درمان های دستی و پزشکی اسلامی می باشد و به مطالبی چون مروری بر تاریخ غمز و ماساژ، شرایط غمز کننده و محیط غمز، غمز در طب سنتی و علوم مدرن، ضروریات آناتومی غمز، آناتومی اختصاصی غمز،تکنیکهای غمز، جایگاه غمز و دلک در طب سنتی ایران، بیماری های عصبی عضلانی و درمانهای طب سنتی، بیماریها و غمز، موارد ممنوع از غمز، زندگی و تأثیر آن بر ستون فقرات و مفاصل، موارد ذکر شده غمز در قانون، مقالات لاتین چاپ شده در مراکز نشر بین المللی پزشکی پرداخته است.خرید کتاب اصول غمز در طب ایرانی و پزشکی مدرن که توسط انتشارات مرز دانش در سال ۱۳۰۱ به چاپ رسیده مقدور می باشد.
سرشناسه | افراسیابیان حمیداله ۱۳۲۰ |
عنوان و نام پدیدآور | اصول غمز در طب ایرانی و پرشکی مدرن میانی درمان دیسک و بیماریهای مفصلی – عملانی/ نویسندگان حمید الله، افراسیابیان، احمد فانج گروس زیر نظر محمدرضا شمس اردکانی مقدمه على اکبر ولایتی |
مشخصات نشر | تهران مرز دانش ۱۳۰۱ |
مشخصات ظاهری | ٢٣٣ص، مصور (بخشی رنگی) |
شابک | ۹۷۸-۶۲۲-۷۹۹۶-۲۴-۱ |
وضعیت فهرست نویسی | فیپا |
یادداشت | نمایه |
عنوان دیگر | میانی درمان دیسک و بیماریهای مفصلی – عضلانی |
موضوع | درمانهای دستی ، پزشکی اسلامی |
شناسه افزوده | شمس اردکانی، محمدرضا، ۱۳۳۹ |
رده بندی کنگره | RMv33 |
رده بندی دیویی | ۶۱۵/۸۲۲ |
شماره کتابشناسی ملی | ۸۹۲۷۹۵۳ |
در این کتاب چنین می خوانیم:
بیوگرافی دکتر حمیدالله افراسیابیان
دکتر حمیداله افراسیابیان دارای دکترای تخصصی طب ایرانی از دانشگاه علوم پزشکی شیراز و و دانشگاه علوم پزشکی ایران و دارای گواهی اکسفورد در آموزش پزشکی جایگزین و مکمل و واجد دکترای تخصصی مهارتی معادل در طب مکمل پژوهشگران و نوآوران دانشگاه تهران میباشند.در سوابق ایشان عضویت هیات علمی دانشگاه طب سنتی و مکمل دانشگاه ،ارمنستان رزیدنتی اسبق دکترای تخصصی طب شرقی از دانشگاه بین المللی همدرد و دکترای حکمت از وزارت بهداشت و آموزش پزشکی ،پاکستان وجود دارد.
همچنین دوره تخصصی نفرولوژی بیماریهای (کلیه را در دانشگاه علوم پزشکی ایران گذرانده و تکنولوژیست رادیولوژی پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی ارومیه هستند. دکتر افراسیابیان مدال طلای بخش پزشکی نمایشگاه بین المللی اختراعات و اکتشافات سوئیس و مدال طلای اختراعات و اکتشافات آمریکا سیلیکون) والی (کالیفرنیا و نورنبرگ آلمان و کرواسی را، در زمینه درمان کبد چرب و بازسازی کلاژن های پوستی و جوانسازی پوست در خلال سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ دریافت نموده اند.
همچنین دارنده نشان کیفیت راهبردی آموزشی مادرید اسپانیا هستند. تحقیقاتی در زمینه طب مدرن و سنتی ایران داشته اند که منجر به تألیف کتاب های متعدد گردید. از جمله، روش تغذیه تشخیص مزاج کتاب غمز و دانشنامه غذایی و شرح درع الصحه در اعمال یداوی طب سنتی و اخیرا شرح حال ،قانون روش ریشه کنی اچ پایلوری و حلقه حیات که در حال انجام است. همچنین مقالات متعدد که در منابع بین المللی معتبر از جمله مرکز آموزش و علوم کانادا به چاپ رسیده است. دکتر افراسیابیان داشته اند. در اکثر دانشگاههای معتبر ایران و برخی دانشگاههای خارجی تدریس داشته اند.
بیوگرافی استاد احمد فاتح گروس
استاد احمد فاتح گروس کارشناس شیمی غذایی و مهندسی فراوری صنایع غذایی و دکترای تاریخ پزشکی هستند. استاد فاتح غمز را به سبک علمی و عملی در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، دپارتمان طب ایرانی تدریس می کنند. آغاز فعالیتهای تحقیقی رشته غمز که امروزه در مجامع علمی با نام روش فاتح شهرت یافته دانشکده های طب سنتی دانشگاه علوم است از سال ۱۳۸۷ آغاز شد.
استاد فاتح به عنوان مدرس رسمی پزشکی ایران و دانشگاه شهید بهشتی نیز فعالیت داشته اند. ایشان به عنوان استاد راهنما و استاد مشاور پایان نامه های تخصصی پزشکی مرتبط با غمزه شناخته شده اند. فعالیت بالینی و تحقیقی ایشان در کلینیکهای طب سنتی احمدیه، خارک بهشتی و هروی منتج به نتایج ارزشمند علمی در زمینه تأثیر غمز در درمان بیماریهای دیسک و سیاتیک و اسکلتی عضلاتی گردید بخشی از این مطالعات به صورت مقالات لاتین در نشریات معتبر و بین المللی منتشر گردید از موارد جالب توجه مقایسه غمز یا روش فاتح با فیزیوتراپی و طب سوزنی و مقاله تاثیر غمز بر بیماری سندرم تونل مچ دست که بسیار شایع است و کار آزمایی بالینی این روش در درمان کمر دردهاست این مقالات را در انتهای کتاب ملاحظه میفرمایید.
مقدمه
دکتر علی اکبر ولایتی
تاریخ پزشکی ایران ریشه ای ژرف در پزشکی کهن مشرق زمین دارد که با حضور تمدن اسلامی به شکوفایی و درخششی چشمگیر رسید بیمارستان و مرکز علمی جندی شاپور که در زمان ساسانیان از مراکز بزرگ تحقیقی و علمی دنیا به حساب می آمد، پس از ورود تمدن اسلامی تا قرن سوم هجری اقتدار و اهمیت خود را حفظ کرد.
فرهنگ و معارف اسلامی در تلاقی با فرهنگ به جامانده در ایران، بنیانگذار فرهنگ و تمدنی نوین گردید که آغازگر تحولی عظیم در ایران و سراسر دنیا از جمله ممالک اروپایی شد.
بسیاری از مستشرقان اذعان می کنند که به جای واژه مرسوم «طب عربی» باید از اصطلاح طب اسلامی» استفاده شود و آن طبی است که در حوزه تمدن اسلامی تدوین یافت و تعداد قابل توجهی از دانشمندان برجسته آن دوران ایرانی بودند و توابعی مانند ،رازی ،اهوازی ابن سینا و ،جرجانی ستارگان پرفروغ آسمان تاریخ دانش پزشکی به حساب می آیند.
هرچند بر اساس برخی از مستندات ،تاریخی ریشه های طب مزاجی و اخلاطی به پس از یونان برمی گردد، که از حمله اسکندر و رواج مکتب اسکندرانی با اندیشه های ایرانی و هندی در آمیخت و در مکتب جندی شاپور تجلی یافت در تحلیلی عمیق تر بر مبنای کتاب «بندهشن» خلاصۀ علوم طبیعی و نجوم در کتاب اوستای ساسانیان و «هوسپارم نسک» از نسکهای منسوخ دوران ساسانی درمی یابیم که اساس تفکر مزاجی و عناصر چهارگانه در و پس از ورود به یونان تغییراتی کرده است (۴).
ایران وجود داشته و پرفسور آرتور کریستین دانمارکی به نقل از معجم البلدان یاقوت حموی میگوید: «دوران ساسانیان در ری شهر یا ریوار» «شهر دانشمندان ایرانی علوم طبیعی و نجوم را با خطی ویژه در کتابی به نام «گشتگ دفتران مینوشتند و اعتقاد بر آن بوده است که خداوند برای هر بیماری گیاهی خلق کرده است.»(۵)
سایه سنگین مکتب اسکندریه و دانشمندانی چون بقراط را بر حوزه پزشکی نمی توان انکار کرد. جالینوس (۱۳۱) تا ۲۰۱م مؤلف بیش از یکصد کتاب در فلسفه و طب بود که همه آنها به عربی ترجمه شد؛ اما نوابغ ایرانی به این اندازه از علم بسنده نکردند ویژگی ممتاز اندیشمندان ایرانی آن بود که با فرهنگ و فهم عمیق اسلامی و با اندیشه ای تحقیقی و تحلیلی با دستاوردهای علمی برخورد کردند.
رازی در کتاب شکوک رازی برجالینوس می گوید: مقام او بر من پوشیده نیست ولی من بر جالینوس خرده میگیرم امکان دارد بعضی کوته نظران مرا بدین کار ملامت کنند؛ اما حکیم بر من خرده نخواهد گرفت چون در حکمت و فلسفه تقلید جایز نیست و میبایست از روی دلیل و برهان صحبت و گفت و گو به عمل بیاید دستاوردهای علمی زمانی که به دست بزرگان مسلمان ،افتاد به طریق شگفت انگیز و برق آسا رشد کرد در غرب همۀ محققان رازی را به عنوان یک دانشمند بالینی پزشکی میشناسند؛ کسی که روش آموزش پزشکی و تحقیقاتی را به شیوه تجربی بنیان نهاد.
ابن سینا به تدوین اصول تشخیص و درمان بیماریها پرداخت. در زمانی نه چندان طولانی سرمایه ای غنی و عظیم در علوم مختلف از جمله ،طب در ایران به وجود آمد. این پیشینه بزرگ به گفته جرج سارتون در کتاب مقدمه ای بر علم و مطابق آنچه ویل دورانت در تاریخ تمدن میگوید و بر اساس بسیاری از کتب ،دیگر پشتوانه علمی و فرهنگی اروپاییان شد.
کتاب رازی و ابن سینا قرنها در اروپا به عنوان کتاب مرجع پزشکی تدریس میشده است. طب سنتی ایران گنجینه ای غنی از دانش ،معارف تجارب بالینی و درمانی است. خوشبختانه در روزگاری زندگی میکنیم که بازکاوی و بهره گیری از این گنجینه غنی مورد توجه متولیان و سازمانهای معتبر پزشکی در دنیا مانند سازمان جهانی بهداشت قرار گرفته است.
در کتاب منتشر شده توسط سازمان جهانی بهداشت به نام استراتژی طب سنتی، تأکید شده است که ممالک مختلف دنیا به بهره گیری از طب سنتی و ذخایر تجربی خود توجه کنند و با شیوه های کنترل شده و ،علمی تجارب گذشتگان خود را مورد بازبینی قرار دهند و به ذخایر زندۀ جامعۀ ،خود یعنی کارگزاران طب سنتی که شامل افرادی می شود که به گونه ای در امر درمان سهیم هستند توجه کنند این افراد درمانگرهای موفق و مقبول جامعه هستند که روشهای درمانی را به صورت افواهی و سینه به سینه از گذشتگان خود دریافت کرده اند.
کتاب پیش روی به نام مبانی غمز در طب سنتی ،ایران دربارۀ غمز که نوعی از ماساژ طبی است که با تأثیر انگشتان بر نقاط عصبی و تاندونهای عضلانی انجام میشود، نوعی از روشهای طب سنتی افواهی است که کاملاً ریشه ایرانی دارد و به گونه ای منظم و سیستماتیک در جهت کاهش درد و درمان بیماریهای عصبی عضلانی به کار میرود.. به علت استقبال پرشور هموطنان از این روش پزشکی و نتایج بسیار امیدوار کننده آن درمورد دیسک و سیاتیک و محدودیتهای حرکات مفصلی و دردهای عصبی عضلانی این نوشتار تدوین شده است.
نویسندگان این کتاب این روش درمانی را در فضایی علمی و دانشگاهی و با اصول مقبول علم پزشکی به کار برده اند و امید میرود تولید علم از مجموعه عظیم طب سنتی ایران مجدداً احیا شود و این مجموعه نیز در این راستا بتواند مورد استفاده دانش پژوهان و محققان طب سنتی قرار گیرد.
منابع مقدمه کتاب اصول غمز در طب ایرانی و پرشکی مدرن
۱ -دکتر عبداله احمدیه رساله ای در پزشکی سنتی و گیاه درمانی ج ،۳ :تهران: نشر مروی ۱۳۸۱
۲ -دکتر محمود نجم ،آبادی تاریخ طب در ایران پس از ظهور اسلام نشر دانشگاه تهران ۱۳۷۵
۳. ۱۳ تن از ناشرین و اساتید دانشگاههای ،انگلستان میراث ،اسلام ترجمه مصطفی علم، نشر مهر
۴. احمد تفضلی تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام به کوشش ژاله ،آموزگار تهران نشر سخن ۱۳۷۸۰
۵- ابو عبداله یاقوت حموی، معجم البلدان ،بیروت، دار الکتب العلمیه ۱۹۹۰
۶- مهدی محقق، شکوک رازی بر جالینوس و مسئله قدم نشر دانشکده ادبیات و علوم انسانی ،دانشگاه تهران بهمن ۱۳۴۶
۷- جورج سارتون مقدمه ای بر تاریخ ،علم، ترجمه غلامحسین صدری افشار، نشر وزارت علوم، ۱۳۵۳
۸- ویل دورانت، تاریخ تمدن کتاب چهارم بخش دوم تمدن ،اسلامی ترجمه ابوالقاسم پاینده، نشر اقبال، ۱۳۴۳.
۹ راهنماییهای کلی برای روش شناسی در زمینه تحقیق و ارزیابی طب سنتی (WHO)، ترجمه دکتر محمدرضا شمس اردکانی و فاطمه فرجادمند دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.۱۳۸۴
۱۰. سازمان بهداشت جهانی (WHO) استراتژی طب سنتی ترجمه دکتر حسین رضایی زاده، نشر دانشگاه علوم پزشکی تهران ۱۳۸۴
مقدمه نویسندگان
بیماری های دیسک و مفاصل و دردهای عضلانی اسکلتی امروز به علت نوع زندگی و شرایط کاری و اجتماعی شیوع درخور توجهی پیدا کرده است در آخرین مطالعه انجام شده در ایران در بررسی بیمارهایی که دچار درد کمر low back pain هستند، تغییرات تخریبی یا دژنراتیو بین دیسکهای مهره های ستون فقرات در ۹۲/۷ درصد از افراد در فاصله سنی ۴۰ تا ۶۰ سال گزارش شده است (۱) .
در تحقیقاتی که در انستیتو علوم پزشکی تورنتوی کانادا بر روی ۲۷۴۲ از جمعیت نرمال در سال ۲۰۱۲ در فاصله مارس تا اکتبر انجام گرفت شیوع درد کمر ۵۹/۲ درصد اعلام شد که البته از این مقدار ۵۲/۹ درصد آقایان و ۴۷/۱ درصد را خانمها به خود اختصاص داده اند. با توجه به شیوع درخور توجه کمردرد و دیسک و دردهای عضلانی پزشکی مکمل در سراسر جهان با روشهای متفاوتی برای کاهش درد بیماران و بازتوانی آنان مطرح شده است این روشها در سراسر جهان تبلیغ میشوند و هر روز هزاران بیمار نیازمند به کلینیکهای طب مکمل برای انجام ماساژ استفاه از دارو و یا سایر اقدامات مراجعه میکنند.
قصد نویسندگان این ،کتاب معرفی روشی از طب سنتی افواهی ایرانی به نام «غمز» است که در سالهای اخیر به علت کسب موفقیتهای قابل توجه در ارتباط با بیماریهای دیسک و مفاصل و دردهای عضلانی عصبی بسیار مورد توجه هم وطنان ایرانی قرار گرفته است.
در زبان فارسی کلمه غمز بیشتر تداعی کننده اشاره با چشم و ابرو است؛ اما در اینجا مفهومی تخصصی در پزشکی سنتی ایران دارد که در حقیقت بر درمان به روش فشار مسیرهای خاص عصبی و عضلانی دلالت می.کند این روش درمان سبکی از درمان با بهره گیری از انگشتان دست است که قواعد و اصول ویژه مربوط به خود را دارد.کلمه غمز در طب ،ایران اغلب در کنار «دلک» ذکر شده است. ذلک به مفهوم ماساژ دادن و مالیدن است و تابانیدن و نیک مالیدن با دست به اندامها یا نقاطی ویژه از بدن است. کلمه غمز در مجموع در منبع معتبر طب سنتی ،ایران یعنی در کتاب قانون ابن سینا ۹۷ بار آمده است.
کاربردهای غمز که اغلب در این موارد با تکیه بر فشار انگشتان و دست انجام میشود. شامل مواردی در طب ،نوزادان فصد جذب و انتقال مواد به مکان دیگر تحریک مثانه بعضی از اورام افزایش خون رسانی در زایمانهای سخت و ایجاد آرمیدگی در موارد پیشرفته دردهای سیاتیکی و در کنترل خونریزی است.
در سایر منابع نیز مانند کتاب المنصوری فی الطب نوشته دانشمند بزرگ محمد زکریای رازی (متوفای ۳۱۳ ق) در مبحث عرق النسا یا سیاتیک اشاره ای گذرا به مالش ناحیه ران آمده است و در هدایه المتعلمین اخوینی البخاری، فشار بر مسیر عصب ذکر شده است.
اما در سایر منابع، شیوه ای مدون از غمز را برای برخورد با بیماری دیسک و سیاتیک و دردهای عضلاتی عصبی نمیبینیم. در حقیقت اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم غمز را به صورتی که امروز میشناسیم که شامل مجموعه منسجمی از اعمال و حرکات و تأثیر بر نقاط خاص بدن به جهت رفع درد و مقابله با بیماری دیسک و سیاتیک و دردهای عضلاتی است اولین بار در ایران و از طب سنتی افواهی ایران توسط استاد محمد فاتح بنیان گذاری شد؛ سپس به تدریج در برخورد با هزاران بیمار و غنی شدن تجربیات درمانی انسجام گرفت و توسط فرزند ایشان استاد احمد فاتح شکل نهایی خود را پیدا کرد خوشبختانه غمز وارد سیستم دانشگاهی و تدریس در دانشکده طب سنتی در دانشگاه تهران شد.
اما آنچه ضرورت تام داشت انسجام تئوریک و طرح مبانی علمی غمز از نظرگاه طب سنتی ایران و پزشکی مدرن بود و با پژوهشهایی که صورت گرفت در مبحث پزشکی کلاسیک و تخصص طب سنتی ایران به اقتضای علمی و شغلی موضوع غمز ذهن ما را مشغول می داشت و تأثیر آن را بر بیماران به وضوح مشاهده کردیم. به دنبال پژوهشها و تحلیل آکادمیک از این روش پزشکی بر آن شدیم که غمز را با نگاهی عمیق و دوجانبه به هر دو نوع علم پزشکی مورد بررسی و تحقیق قرار دهیم بنابراین به کار گروهی و همکاری دو جانبه مبادرت ورزیدیم.
به این دلیل موضوع را با استاد فاتح در میان گذاشتم که مسلماً این کارها به تنهایی قابل انجام نبود. طرح ما کاری نو در عرصه طب سنتی افواهی ایران بود و یک طرف این قضیه، خود استاد فاتح بودند که بنیانگذار این رشته در ایران هستند.ما به کاری گروهی و
همکاری دوجانبه مبادرت کردیم بخش تحقیقات تئوریک و فرضیه های علمی کار از یک طرف توسط اینجانب و بخش عملکردی و تکنیکی آن توسط استاد فاتح از طرف دیگر کتاب را کامل میکرد کار به سمع و نظر استاد وارسته و بزرگ طب سنتی ایران، جناب دکتر محمد مهدی اصفهانی استاد دانشگاه تهران رسید ایشان فرمودند که این کتاب کاری نو و پرفایده و قابل چاپ است تشویق استاد ما را دوچندان دلگرم کرد.
حاصل تلاشهای ما کتابی حاوی ده فصل شد که به شیوه ای علمی، به مبانی نظری و علمی غمز از دیدگاه طب سنتی و مدرن میپردازد و بخشهای عملی آن نیز به شیوه ای نظام مند و قابل آموزش ارائه میشود.
انتشارات مرز دانش مرکز چاپ، تهیه و پخش کتاب های دانشگاهی در زمینه علوم کشاورزی، علوم دامی و نیز طب سنتی با کیفیت بالا و قیمت مناسب می باشد. این مرکز آماده ی ارسال سفارشات در کمترین زمان ممکن به تمام نقاط ایران است. جهت سفارش کتاب مورد نظر با ما در ارتباط باشید: 021-66979208، ۰۹۱۲۲۳۷۱۴۰۳۱
با نظر به نیاز مبرم دانشجویان رشته طب سنتی و دانشجویان علاقه مند سایر رشته ها کار از ابتدا تحت نظارت دکتر محمدرضا شمس اردکانی ریاست محترم دانشکده طب سنتی دانشگاه تهران انجام گرفت و در نهایت کار به سمع و نظر رئیس گروه حکمت، طب سنتی و اسلامی فرهنگستان علوم پزشکی ایران استاد دکتر علی اکبر ولایتی رسید که با دید موافق بر آن مقدمه ای نوشتند و مقدمه ایشان در ابتدای کتاب آمده است.
کتاب اصول غمز در طب ایرانی به یاری خداوند به عنوان سنگ بنای این نوع از ماساژ پزشکی یا بهتر است بگوییم «ماساژ ایرانی به دانشجویان و علاقه مندان تقدیم میشود امیدواریم این اثر در گذر زمان غنی تر شود و تجارب عملی مرتبط با بیماران و نتایج عملی مفید به انضمام آن به صورت مجزا در چاپهای جدید تقدیم خوانندگان شود.
دکتر حمیدالله افراسیابیان – استاد احمد فاتح گروس
مقدمه ای بر تاریخ ماساژ و غمز
اصولاً غمز را نمیتوان دقیقاً در محدوده ماساژ تعریف کرد. اهداف ماساژ اغلب در جهت احساس آرمیدگی (Relaxation) یا نشاط است؛ اما غمز فراتر از این اهداف عمل میکند. ماساز سابقه ای بسیار کهن دارد طبق این تعریف «دستمالی لایه های سطحی پوست یا بافت عمقی همبندی آن به جهت بهبود عملکرد عضو، خونرسانی مناسب، کاهش رفلکس عضلانی و ممانعت از تحریک بیش از حد نورونهای حرکتی است.» که محدوده آن را آرمیدگی و نشاط میدانند.
ریشه های واژۀ ماساژ چندان مشخص نیست از نظر صاحب نظران، امکان دارد از لغت «مس» عربی آمده باشد که به مفهوم لمس کردن است ) یا از واژه فرانسوی «massage» که به معنی فشردن متناوب عضله و بافتهای زیر جلدی است. در لغت یونانی نیز «masso به مفهوم لمس و دستمالی کردن همراه با فشردن متناوب برای ایجاد استراحت و آرامش است.
این کلمه در لغت نامه پزشکی دورلند به مفهوم مالش درمانی سیستماتیک بدن معنی شده است. اندامهای هدف در ماساژ شامل ،عضلات تاندونها، لیگامنتها، فاسپاها، پوست و مفاصل بافت همبند عروق لنفاتیک و سیستم گوارش هستند. ماساژ میتواند به وسیله کف دست انگشت ،آرنج ،زانو ساعد و پاها انجام شود در باستانی ترین کتاب آموزش پزشکی چین که امپراتور چین آن را نگاشته است به ماساژ به عنوان روشی درمانی اشاره شده است.
همچنین بر روی دیوار مقبره پزشکان مصری مربوط به ۲۳۳۰ سال قبل از مسیح ماساژ دست و پای بیماران مشاهده میشود البته در درمان های «آیورودای» هند مربوط به ۱۸۰۰ سال قبل از میاد مسیح ماساژ کاربرد داشته است. شواهد زیادی در استفاده از ذلک همراه با فشار موضعی یعنی غمز توسط یونانیان وجود دارد. این روشها با تغییراتی پس از گذشت مدتی در مباحث دلک و غمز طب سنتی ایران انعکاس پیدا کرد. در پزشکی ایران زمین نیز ماساژ با واژه دلک جایگاه ویژه ای دارد. در کتاب قانون ابن سینا در مبحث دلک یا به اصطلاح امروزی مشت» و «مال» به صورت مبسوطی به تکنیکها و فواید ادامه خواهیم دید که دو واژۀ دلک و غمز نیز در منابع طب آن پرداخته شده است.
در بخشی از فصل اول کتاب اصول غمز در طب ایرانی و پرشکی مدرن چنین می خوانیم :
مروری بر تاریخ ماساژ و غمز
دلک جزو اعمال یداوی محسوب می شود؛ یعنی حمام های قدیم صورت محدود و غیر آموزشی به خود گرفت که ضرورت بازبینی در اعمال درمانهایی که به کمک دست است. متأسفانه دلک به تدریج به عنوان مشت و مال در حمام های قدیم صورت محدود و غیر آموزشی به خود گرفت.که ضرورت بازبینی در اعمال آن احساس می شود. در اوایل قرن ،نوزدهم پروفسور سوئدی به نام پرهنریک لینگ، فنونی را جهت ماساژ ارائه داد که به ماساژ سوئدی معروف شد این پروفسور مؤسسه ای را در استکهلم به همین دلیل بنیاد کرد که در آن فنون ماساژ و ژیمناستیک به عنوان روش درمانی ارائه می شد. در حقیقت پروفسور لینگ به نوعی جمع بندی و هماهنگی بین انواع ماساژهای به کار رفته در سراسر دنیا رسیده بود؛ به طوری که میتوان گفت تمامی حرکات ماساژ را در خود لحاظ کرده بود و به صورت علمی به کار میگرفت. به همین دلیل امروزه واژه ماساژ بیشتر تداعی کننده ماساژ سوئدی است. به ناچار در مباحث این کتاب، ما به صورت مختصر این تکنیکها را بیان خواهیم کرد هدف آن است که ذهن خواننده برای دریافت تکنیکهای غمز و تمایز آن از ماساژ سوئدی آماده شود.
از جانب دیگر ماساژهای پزشکی تعریف خاصی را به خود اختصاص میدهند و اگر بخواهیم غمز را در محدوده ماساژ تعریف کنیم باید بگوییم ماساژ درمانگری یا پزشکی است. در تعاریف ماساژ برخی آن را به تکنیکهای ویژه ای اطلاق میکنند و تعدادی از صاحب نظران ماساژهای نقاط خاص را اصطلاحا تریگوپوینت میگویند. «تریگر» به مفهوم ماشه است.
این واژه بدین معنی است که نقاطی خاص در بدن وجود دارند که با ماساژ آنها عملکرد درمانی در یک سلسله و مسیر یا منطقه خاص تحقق پیدا میکند دیگر، «تریگر» یا «ماشه» تأثیر بر روی نقاط خاصی از بدن را به راه می اندازد. تشبیه تریگر» به ماشه تفنگ مانند شلیک گلوله ای است که وقایعی را به دنبال دارد. منظور از نقاط نقاط خاصی بر شاه راههای عصبی و بافت همبندی و عروقی هستند که نقش ویژه درمانی ایفا می.کند مثلاً برای افرادی که دچار ادم عروق لنفاوی میشوند ماساژ پزشکی ویژه تجویز خواهد شد ماساژ رگ کاروتید در گردن برای کسانی که دچار افزایش ضربان قلب ناشی از اختلال فوق بطنی هستند از این گونه است. اگر بتوان غمز را نوعی ماساژ نامید نیز بیشتر جنبۀ پزشکی دارد از پیامدهای آن کاهش درد آرامش را نیز به همراه می آورد.
در بخشی از فصل دوم کتاب اصول غمز در طب ایرانی و پرشکی مدرن چنین می خوانیم:
شرایط غم کننده و محیط غمز
طبق اصول غمز در طب ایرانی، هدف از ماساژ دادن پراکنده ساختن مواد از کارافتاده تشکیل شده در عضلات است که به وسیله تمرین و ورزش بیرون نمیروند دلک عاملی است که موجب پراکندگی این موارد می شود؛ به همین دلیل گرفتگی و خستگی را برطرف می کند.
متابولیتهای تولیدی در عضلات در طی فعالیت ورزشی موجب گرفتگی عضلانی میشود. امروزه نیز این مطلب به اثبات رسیده است توصیف دقیق ابن سینا از مکانیسم کتاب قانون درخور توجه است.در طی فعالیت ورزشی مقدار زیادی از اسید پیروویک به اسید لاکتیک داخل مایع میان بافتی و جریان خون انتشار پیدا می کند.
درکتاب قانون ابن سینا مراحل و تکنیک دلک به دقت بیان شده است. بخشهایی از دلک به صورت مشت و مال در حمامهای عمومی تا سالهای اخیر باقی مانده بود که البته کاملاً براساس اصول مربوط انجام نمیشد؛ بلکه نیازمند یک آموزش دقیق است.
این کتاب را نیز بخوانید:
نقد و بررسیها
پاککردن فیلترهاهنوز بررسیای ثبت نشده است.