توضیحات
معرفی کتاب تشخیص، مبارزه و مدیریت آفات و بیماریهای گیاهی
عنوان | تشخیص، مبارزه و مدیریت آفات و بیماریهای گیاهی |
نام پدیدآور | داریوش رادین |
مشخصات نشر | تهران مرز دانش ۱۴۰۱ |
مشخصات ظاهری | ۵۸۶ ص.: مصور (بخشی رنگی)، نمودار (رنگی) |
شابک | ۹۷۸-۶۲۲-۷۹۹۶-۲۰-۳ |
وضعیت فهرست نویسی | فیپا |
یادداشت | کتابنامه |
موضوع | گیاهان – بیماریها و آفتها — تشخیص |
رده بندی کنگره | ۷۲۱SB |
رده بندی دیویی | ۶۳۲/۳ |
شماره کتابشناسی ملی | ۸۹۱۷۶۳۵ |
فهرست مطالب کتاب تشخیص، مبارزه و مدیریت آفات و بیماریهای گیاهی
فصل اول: علم مطالعه و شناسایی حشرات
مقدمه
اهمیت مطالعه حشرات
علل پایداری حشرات در مقابل حربه های انسان مرفولوژی خارجی حشرات
آناتومی
دستگاه گوارش
دستگاه تنفس
دستگاه گردش خون
دستگاه دفع
دستگاه تولید مثل
دستگاه عصبی
اندامهای حسی هورمونها
بیولوژی حشرات
مراحل نشو و نمای حشرات
تغذیه در حشرات
فصل دوم: سیستماتیک حشرات
مقدمه
سطح زبان اقتصادی (EIL)
تاریخچه استفاده از گیاهان مقاوم مراحل انتخاب یک گیاه توسط یک آفت
عوامل موثر در برخورد گیاهان با حشرات
تولید گیاهان مقاوم به آفات از طریق ایجاد تغییرات ژنتیکی
انواع موجودات آفت هدف
پاتوژنها یا مبارزه میکروبی
تنظیم کننده های رشد حشرات (IGRS)
فرمولاسیون آفت کشها
معایب سموم شیمیایی
مزایای کنترل شیمیایی نسبت به سایر روشها
فصل سوم: حشرات و آفات کلیدی محصولات کشاورزی
مقدمه
دم فنری ها یا پادمان بی شاخکان
دم چنگالان
دم مویان و ماهی نقره ای ها
حشرات بالدار
راسته راست بالان
راسته گوش خیزکها
راسته یک روزه ها
راسته آسیابکها و سنجاقکها یا راسته طیاره مانندها
راسته مساوی بالان یا موریانه ها
راسته شپشهای انسانی و حیوانی
راسته ککها
راسته شیخکها
راسته سوسری ها
راسته ناجور بالان
راسته جوربالان
راسته بال ریشک داران یا یا حباب داران یا تریپسها راسته سخت بال پوشان
آفات چوب خوار درختان فضای سبز
راسته بال پولک داران
راسته دوبالان
راسته بال غشاییان
جوندگان
کنه های گیاهی
فصل چهارم: بیماریهای گیاهان زراعی و باغی
مقدمه
اهمیت اقتصادی بیماریهای گیاهی طبقه بندی بیماریهای گیاهی مراحل مختلف ایجاد بیماری
انواع بیماری در گیاهان
تشخیص بیماری
مفهوم بیماری در گیاه
چرخه بیماری
انواع پاتوژن ها بر اساس سیکل زندگی
مکانیسم بیماری زایی عوامل بیماریزای گیاهی
ساختار رویشی قارچها
تولید مثل در قارچها
بیماریهای قارچی متداول گیاهی
زنگها
زنگ درختان میوه هسته دار
زنگ درختان میوه دانه دار زنگ سیب-سرو کوهی)
بیماری غربالی درختان میوه هسته دار
بیماری مومیایی درختان میوه پوسیدگی قهوه ای
آنتراکنوز یا سرخشکیدگی مرکبات
پژمردگی آوندی ورتیسیلیومی درختان
بیماریهای زراعی
بیماریهای گیاهان جالیزی
بیماریهای باکتریایی گیاهی
عوارض ژنتیکی درختان میوه هسته دار
بیماریهای ویروسی گیاهی
بیماریهای ویروسی و شبه ویروسی مرکبات
بیماری اگزوکورتیس مرکبات
بیماری ویروسی مرکبات و درختان میوه هسته دار و دانه دار
بیماریهای ویروسی در درختان میوه دانه دار بیماری استابورن یا ریزبرگی یا لجوج مرکبات بیماری های نماندی گیاهان
فصل پنجم :گیاهان گلدار انگل
مقدمه
طبقه بندی انگلهای گلدار مهم ایران
فصل ششم: کنترل علفهای هرز
مقدمه
نحوه خسارت رسانی علفهای هرز
طبقه بندی علفهای هرز
روشهای کنترل علفهای هرز
کنترل شیمیایی علفهای هرز
اثر علف کشها در روشهای مختلف آبیاری
سم پاشی و اصول ایمنی
مزاحمت گیاهان آبزی
فصل هفتم: بیماریهای فیزیولوژیکی غیر مسری
مقدمه
اثرات نامطلوب نور روی گیاهان
آسیبهای حاصله از سرما و مکانیزمهای آنها
مقاومت در مقابل سرمازدگی
روشهای اندازه گیری مقاومت گیاهان در مقابل یخبندان
علائم کمبود آب در میوه
صدمه غیر مستقیم اولیه خشکی
روشهای اندازه گیری با ارزشیابی مقاومت گیاهان نسبت به خشکی
ارزشیابی گیاهان برای مقاومت به شوری خاک
منابع مورد استفاده
در این کتاب چنین می خوانیم:
کتاب تشخیص، مبارزه و مدیریت آفات و بیماریهای گیاهی نوشته ی داریوش رادین در هفت فصل نگاشته شده است.
فصل های این کتاب به ترتیب شامل :علم مطالعه و شناسایی حشرات، سیستماتیک حشرات ،حشرات و آفات کلیدی محصولات کشاورزی، بیماریهای گیاهان زراعی و باغی،گیاهان گلدار انگل، کنترل علفهای هرز و بیماریهای فیزیولوژیکی غیر مسری در ۵۸۶ صفحه موجود می باشد.
پیشگفتار
حمد و سپاس خداوند متعال را که توفیق خدمت بدست اندرکاران و دوست داران کشاورزی، دانشجویان و پویندگان علم را به ما عطا نموده و همیشه ما را مرهون الطاف و مرحمت خود قرار داده است. گیاهان منابع اولیه غذای بشر و به نوعی تمام موجودات جهان محسوب میشوند حفظ این منابع و سلامت آنها نه تنها برای ،انسان بلکه برای همه موجودات بسیار مهم و حیاتی است شاداب بودن رشد گیاهان و عملکرد آنها برای کسانی که به کشت و کار گیاهان و فرآورده های گیاهی اشتغال دارند، دارای اهمیت میباشد لذا هر عاملی که سلامت گیاهان را به مخاطره بیاندازد ممکن است در میزان رشد و باروری آنها تاثیر منفی داشته باشد و از ارزش آنها و فرآورده هایشان بکاهد.
از هزاران سال قبل که بشر پی برد با سکونت در مناطق حاصل خیز نیازی به کوچ و مهاجرت فصلی ندارد و از طریق کشت گیاهان و تولید محصولات گیاهی میتواند غذای خود را تامین کند با آفات و بیماریهای گیاهی در تقابل بوده است کنترل آفات و بیماریها یکی از جنبه های مهم تولید در هر نظام کشاورزی است. پاتوژنهای گیاهی شرایط جوی ،نامناسب علفهای هرز و آفات ،گوناگون عمده ترین عوامل تقلیل محصول و یا نابودی گیاهان به شمار میروند علاوه بر عوامل زیستی بومی که موجب ایجاد خسارتهای مستمر بر تولیدات گیاهی از عوامل زیستی در مناطق مختلف جهان وجود دارند که به لحاظ مسری بودن تکثیر می شوند.
تعداد مهمی سریع و یا داشتن میزبانهای متعدد میتوانند در کوتاهترین زمان در محیط پراکنده شده و با ایجاد اپیدمی و حالت طغیانی، خسارات غیر قابل جبران به ویژه از نوع اقتصادی را موجب شوند شدت و ضعف و میزان فجایع و خسارتهای آفات و بیماریهای گیاهی به گیاهان و محصولات گیاهی را نمیتوان با معیار یا فرمول واحدی مشخص و مقایسه کرد هر آفت و بیماری در هر منطقه آب و هوایی رفتار متفاوتی دارد به عبارت دیگر، آفتی که برای گونه ای از گیاهان در منطقه نیمه گرمسیری تهدید کننده و خسارت زا محسوب میشود، ممکن است برای گیاهان مناطق معتدل کم اهمیت باشد همچنین معیارهایی که احتمال خطر و خسارت یک آفت را تعیین میکنند در مناطق مختلف جهان متفاوت بوده و میتواند از سالی به سال دیگر متغیر باشد.
افزایش سطح آگاهی عمومی جلب توجه سیاستگذاران و مسئولان تصمیم گیر در بخش امنیت ملی غذایی و توجه به اهمیت نقش مدیریت راهبردی در حفاظت از سلامت و امنیت منابع ملی گیاهی در ثبات و پایداری امنیت غذایی از جمله اهداف اصلی کتاب پیش رو است این کتاب به بررسی تاثیر و تبعات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی خسارتهای آفات و بیماریهای گیاهی با شاخصهای خاص که در مناطق مختلف جهان و کشورمان اتفاق افتاده است میپردازد آفات و بیماریهایی که در این کتاب به آنها اشاره شده از موثرترین پر هزینه ترین، خسارت زاترین و بالقوه ترین آفات در کشورمان ایران است که در زندگی بشر و تغییرات آب و هوایی اثر سوئی دارد.
مقدمه
در حال حاضر یکی از مشکلات عمده مردم اکثر نقاط دنیا مسئله کمبود غذایی است بر اساس گفته ها بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون نفر گرسنه در دنیا وجود دارد و همچنین عده خیلی بیشتری با کمبود مواد غذایی روبرو هستند. در نتیجه یکی از تلاشهای سازمان ملل متحد مبارزه با این مشکل جهانی است که با تشکیلات وسیعی به نام سازمان خوار و بار جهانی F.A.O در این راه تلاش میکنند که هرچه بیشتر از این گرفتاری عظیم بشر بکاهند. این تلاشها بر سه اصل عمده استوار هستند
۱- توسعه سطح زیر کشت
۲- افزایش تولید در واحد سطح
۳- تقلیل ضایعات در حین تولید و مراحل بعد از تولید تا مصرف
افزایش سطح زیرکشت در شرایط جغرافیایی کشور ما در اکثر موارد کار آسانی نیست و مستلزم مخارج فراوان است ولی بالا بردن تولید در واحد سطح و تقلیل ضایعات منطقی ترین و اصولی ترین کاری است که در جهت افزایش تولیدات کشاورزی میتوان انجام داد
به ویژه در کشور ما که در اکثر موارد تولیدات کشاورزی در واحد سطح کمتر از حد متعارف در کشورهای پیشرفته جهان است در این مورد به کار بردن علوم و تکنولوژی جدید در زمینه های خاک شناسی ،آبیاری زراعت گیاه پزشکی ماشین آلات کشاورزی و دیگر علوم نقش ویژه ای دارد.
طبق گزارش سازمان خواروبار ،جهانی سالانه ۱۳۰ میلیون تن غله که غذای حدود یک میلیارد نفر است در اثر آفات و عوامل بیماریزای گیاهی از بین میرود خسارت آفات و عوامل بیماریزای گیاهی در گذشته در ایران به دلیل بی اطلاعی کشاورزان و شرایط اجتماعی و اقتصادی کشورمان وحشتناک بوده و آنچه از زمین حاصل میشده در حقیقت پسمانده سفره حشرات و عوامل بیماریزای گیاهی بوده است
ما معتقدیم که مطالب را بایستی در حد امکان به صورت سلیس و روان بیان کرد تا دست اندرکاران کشاورزی و دانشجویان قادر باشند به صورت خود آموز آن را فرا بگیرند و ترتیب مطالب طوری باشد که کشاورزان و دانشجویان را قدم به قدم پیش ببرد و به دنبال خود بکشاند. در خاتمه از کلیه همکاران و جویندگان علم استدعا دارد انتقادات و پیشنهادات خود را منتقل کنند تا در چاپهای بعدی مورد توجه قرار گیرد.
خسارت آفات و عوامل بیماریزای گیاهی در ایران به طور متوسط حدود ۳۲ درصد .است عوامل برهم زننده تعادل گیاه که موجب خسارت به محصولات کشاورزی میشوند را به دو گروه تقسیم میکنند:
۱- عوامل غیر زنده مانند سرمازدگی ،گرمازدگی ،تگرگ ،سیل بارندگی بی،موقع کمبود مواد غذایی نامساعد بودن شرایط خاک و غیره.
۲- عوامل زنده شامل ،حشرات کنه های گیاهی ،قارچها باکتریها ،ویروسها علفهای هرز و غیره عوامل زنده نیز در گیاه پزشکی بسته به نوع عوارضی که ایجاد میکنند به دو گروه عمده تقسیم میشوند: الف عوامل بیماریزای گیاهی شامل ،قارچها باکتریها ویروسها میکوپلاسماها نماتدها گیاهان گلدار انگل و غیره. این عوامل، معمولا عوارض فیزیولوژیک در گیاه ایجاد میکنند به این صورت که در فعالیتهای حیاتی گیاه اختلال ایجاد میکنند به آفات گیاهی شامل ، حشرات ،کنه های گیاهی حلزونها جوندگان و تعدادی از مهره داران هستند. خسارت این دسته از عوامل معمولا همراه با از بین رفتن بخشی از بافت گیاه است. در بین آفات گیاهی حشرات بدلیل تنوع گونه کثرت جمعیت هر گونه و خصوصیات بیولوژیک دیگر از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.
اهمیت مطالعه حشرات
علم شناسایی و مطالعه حشرات را انتو مولوژی میگویند حشرات به گروه خاصی از جانوران اطلاق میشوند که دارای بدن بندبند بوده و بدلیل داشتن ،سر قفسه سینه و شکم مجزا و همچنین سه جفت پای سینه ای از سایر بندپایان متمایز میشوند و از فراوانترین جانواران روی زمین هستند که حدود چهار پنجم تمام سلسه جانوری را تشکیل میدهند. این گروه از نظر رده بندی جز شاخه بندپایان و بر اساس تقسیم بندی Borror و همکاران در ۱۹۸۹ به چهار زیر شاخه به صورت زیر تقسیم میشود.
*زیر شاخه بندپایان اولیه که همگی فسیل شده اند
*زیر شاخه کلیسرداران که مهمترین رده آن عنکبوتیان هستند. این گروه شاخک ندارند و دارای یک جفت عضو حسی به نام پراکنید یک جفت عضو تغذیه ای به نام کلیسر و بدن دو قسمتی شامل سر، سینه و شکم هستند. از مهمترین زیر ردههای عنکبوتیان میتوان عقربها عنکبوتها رطیلها و کنه ها را نام برد زیر شاخه سخت پوستان که دو جفت شاخک و بدن دو قسمتی دارند از این گروه میتوان خرچنگها و میگوها را نام برد
*زیر شاخه کلیسرداران که مهمترین رده آن عنکبوتیان هستند. این گروه شاخک ندارند و دارای یک جفت عضو حسی به نام پراکنید یک جفت عضو تغذیه ای به نام کلیسر و بدن دو قسمتی شامل سر، سینه و شکم هستند. از مهمترین زیر ردههای عنکبوتیان میتوان عقربها عنکبوتها رطیلها و کنه ها را نام برد زیر شاخه سخت پوستان که دو جفت شاخک و بدن دو قسمتی دارند از این گروه میتوان خرچنگها و میگوها را نام برد.
*زیر شاخه Atelocerata این گروه دارای یک جفت شاخک بوده و به ردههای زیر تقسیم میشوند. الف رده Diplopoda یا هزار پایان که معمولا در هر بند بدن یک جفت با دارند.
*به رده Hexapoda یا شش پایان یا حشرات که بیشتر در رابطه با آنها بحث خواهیم کرد. حشرات از رقیبهای بسیار سخت انسانها برای تهیه غذا هستند جنگ بین انسان و حشرات از آغاز پیدایش انان شروع شده و به احتمال زیاد تا وقتی بشر و حشرات باشند وجود خواهد داشت. البته انسان در بین حشرات دوستان زیادی دارد که هرگز نباید آنها را از نظر دور داشت متاسفانه چون انسان همیشه ناملایمات را زودتر احساس و ابراز میکند در قضاوت خود نسبت به حشرات به خصوص در گذشته به طور غیر عادلانه عمل می کرده است و بعنوان این که این موجودات سر سختترین دشمنان او هستند تمام عوامل تخریب و نابودی را علیه آنها تجهیز کرده است.
نتیجه این جنگ غیر منصفانه از بین رفتن منابع با ارزشی از همین موجودات است که از نظر انسان مخفی بوده اند ولی باید ،گفت خوشبختانه در مورد حشرات مفید و متاسفانه در مورد حشرات مضر این موجودات در مقابل حربههای انسان مقاومت قابل توجهی از خود نشان داده اند و در تنازع بقا به جنگ با انسان با سرسختی ادامه میدهند. لازم به ذکر است از حدود یک میلیون گونه حشره شناخته شده تاکنون تقریبا هزار گونه بعنوان آفت ذکر شده اند که هنوز هم کیفیت روابط این گونه ها با دیگر موجودات به خوبی روشن نیست و چه بسا با آشنایی بیشتر با حشرات و روابط متقابل آنها در محیط بتوان عده زیادی را از لیست آفات حذف کرد.
علل پایداری حشرات در مقابل حربه های انسان
۱- قدمت حشرات قدمتی در حدود ۳۵۰ میلیون سال روی کره زمین دارند این در حالی است که عمر انسان روی زمین کمتر از دو میلیون سال است این زندگی طولانی سبب شده است که حشرات خود را با عوامل نا مساعد زمین سازش بدهند
۲- اندازه کوچک سبب شده است که حشرات از فضا و مکان بهتر استفاده کنند و به علت جثه کوچک و مصرف کم مواد غذایی عده ای از آنها میتوانند از یک منبع غذایی کوچک مثلا یک تنه درخت استفاده کنند و بر جمعیت خود بیافزایند.
۳-فراوانی حشرات قدرت تولید مثل بالا دارند و به شکلهای مختلف دو ،جنسی، بکرزایی و غیره میتوانند تولید مثل کنند یک ملکه زنبور عسل در ماههای تخم ریزی هر روز ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ تخم میگذارند
۴- اسکلت خارجی سخت اسکلت خارجی حشره را در مقابل صدمات مختلف حفظ و از تبخیر آب بدن حشره جلوگیری میکند.
۵- داشتن بال حشرات با داشتن ،بال قدرت پراکنش بیشتری داشته و بهتر میتوانند از دست دشمنان فرار کنند.
۶- استحاله حشرات متناسب با احتیاجات زیستی خود از نظر غذا و شرایط اقلیمی به صورت قدرت های مختلف تخم ،پوره لارو شفیره و حشره بالغ دیده میشوند و در شرایط نامساعد محیطی به مقاوم ترین صورت خود دیده میشوند.
حشرات به صورتهای مختلف برای انسان ضرر و زیان ایجاد میکـنند
الف. حشرات باعث تخریب و خسارات به محصولات کشاورزی میشود
ب حشرات موجب آزار و اذیت انسان و حیوانات اهلی میشوند
در حشره شناسی پزشکی به بررسی حشراتی پرداخته میشود که اغلب خونخوارند و در ضمن خون خواری انسان، ایجاد خارش یا سوزش تورم قرمزی و حساسیت پوستی میشود. در ضمن تعدادی از آنها ناقل بیماری های متعددی مانند مالاریا، تب ،زرد تب دام، طاعون تیفوس و سالک هستند. از طرفی برخی از حشرات نیز سمی بوده و نیش آنها باعث اذیت و مسمومیت افراد میگردد.
حشرات به صورتهای زیر به انسان سود میرسانند:
۱-تولید برخی از اقلام اقتصادی مثل ابریشم طبیعی عسل موم و کانتارادین که از سوسکهای خانواده Meloidae گرفته میشود
۲- گرده افشانی گیاهان گلدار که موجب بهبود کمی و کیفی آنها میشود.
۳- عده زیادی از حشرات بعنوان دشمنان طبیعی آفات هستند و در کنترل آنها نقش مهمی دارند.
۴- حشرات یکی از بهترین مواد آزمایشگاهی هستند و در مطالعات ژنتیکی کاربرد زیادی دارند.
انتشارات مرز دانش مرکز چاپ، تهیه و پخش کتاب های دانشگاهی در زمینه علوم کشاورزی، علوم دامی و نیز طب سنتی با کیفیت بالا و قیمت مناسب می باشد. این مرکز آماده ی ارسال سفارشات در کمترین زمان ممکن به تمام نقاط ایران است. جهت سفارش کتاب مورد نظر با ما در ارتباط باشید: ۰۲۱-۶۶۹۷۹۲۰۸، ۰۹۱۲۲۳۷۱۴۰۳۱
در فصل اول کتاب تشخیص، مبارزه و مدیریت آفات و بیماریهای گیاهی چنین می خوانیم:
علم مطالعه و شناسایی حشرات
حشرات بعنوان رفته گران طبیعت هستند که با از بین بردن لاشه ،جانوران به طبیعت کمک و آن را تمیز میکنند
مرفولوژی خارجی حشرات
سینه و شکم تشکیل شده .است حشرات برخلاف مهره داران که اسکلت داخلی دارند دارای اسکلت خارجی هستند که اصطلاحا جلد گفته میشود و تمام سطح بدن حشره را میپوشاند.
ولی در قسمتهای مختلف جلد فرورفتگیهای غشایی وجود دارد که انعطاف بیشتری به بدن حشره میدهد. لذا بدن حشره یک نوع ساختمان حلقه ای یا مفصلی پیدا میکند که این حلقه ها را سگمنت یا سومیت یا متامر میگویند اسکلت خارجی یا جلد حشره را در مقابل عوامل خارجی حفظ و از تبخیر آب بدن جلوگیری و هم چنین در موارد زیادی از ورود مواد سمی مضر به داخل بدن حشره جلوگیری میکند.
جلد از دو لایه کوتیکول و اپیدرم تشکیل شده است کوتیکول بخش رویی و غیر زنده جلد است و شامل۳ لایه است که از بیرون به داخل عبارتند از:
الف-کوتیکول رویی: خارجی ترین بخش جلد و فاقد کیتین و از ترکیبات گوگردی ازته، مواد چربی و کوتیکولین تشکیل شده است. در قسمت بیرونی این لایه لایه نازکتری به نام لایه موم قرار دارد که از آب بدن حشره جلوگیری و از ورود ترکیبات سمی قطبی نیز جلوگیری میکند. کوتیکول ضخامتی در حدود چند میکرون دارد.
ب-کوتیکول خارجی: در زیر کوتیکول رویی قرار دارد و ضخامتی حدود ۱۰ میکرون دارد. این لایه خیلی سخت بوده و دارای پیگمانهای رنگی است. در این لایه از ترکیب کیتین با پروتیینی به نام ارتروبدین تحت شرایط بیوشمیایی پیچیده یک ماده پروتیینی به نام اسکالروتین به وجود میآید که سختی جلد بخاطر وجود همین ترکیب است.
ج-کوتیکول داخلی داخلی ترین لایه جلد است و ماده تشکیل دهنده عمده این لایه کیتین (کیتین یک پلی ساکارید ازت دار است که در آب و اسیدهای رقیق و الکل حل نمیشود) است از نظر ساختمانی شباهت زیادی به کوتیکول خارجی دارد با این تفاوت که دارای ساختمان نرمتر و بدون پیگمنت است. این لایه ضخامتی حدود ۲۰۰ میکرون دارد
در دو طبقه کوتیکول خارجی و کوتیکول داخلی کانالهای متخلخل عمودی وجود دارد در حقیقت زایده های سلولهای اپیدرمی هستند و مواد ترشح شده توسط سلولهای اپیدرمی در زمان تغییر جلد از طریق این کانالها به طبقات مختلف جلد منتقل میشود. اپیدرم بخش زنده جلد که در زیر کوتیکول داخلی قرار دارد و از یک لایه سلول تشکیل شده است که به صورت دوره ای کوتیکول را ترشح میکند. لایه اپیدرم روی یک غشا قاعده ای قرار گرفته است. بعضی از سلولهای اپیدرمی تغییر شکل داده و موهای حسی یا غده های جلدی و غیره را به وجود می آورد.
جلد تمام سطح بدن حشره و قسمت داخلی بخش جلویی و عقبی دستگاه گوارش همچنین لوله های تراشه ای و لوله های فرد تناسلی را میپوشاند به منظور انعطاف دادن به جلد در بعضی از بخشهای جلد کوتیکول خارجی وجود ندارد و قطعات دارای کوتیکول که اصطلاحا اسکلریت نامیده میشود به وسیله یک قسمت غشایی که شامل کوتیکول رویی و کوتیکول داخلی است به هم وصل میشود.
در اثر فرورفتگی کوتیکول به سمت داخل تیغه هایی به صورت اسکلت داخلی به وجود میآید که محل اتصال ماهیچه ها هستند چنانچه محل این فرورفتگیها از بیرون به صورت یک شیار مشخص باشد آن را آبودم یا Suture و اگر مشخص نباشد آپوفیز گفته میشوند تیغه های آبودم و ،آپوفیز، محل اتصال ماهیچه ها هستند. در بعضی از بخشهای کوتیکول مثل محل اتصال بالها پروتیینی به نام رزلین وجود دارد که خاصیت الاستیکی دارد و باعث انعطاف زیاد عضو میشود. هر بند بدن حشره را سگمنت میگویند و تعدادی بند که روی هم تشکیل یک بخش را می دهند تاگم گفته می شود و بر این اساس بدن حشرات سه تاگم؛ سر، سینه و شکم دارد.
الف: تاگم سر
سر در حشرات در قسمت جلوی بدن قرار دارد و از الحاق شش حلقه جنینی ساخته شده است. شکل سر بر حسب نوع حشره متفاوت است سر دارای یک سوراخ دهانی و یک سوراخ عقبی است که محل عبور ،مری رشته عصبی و لوله های تنفسی است فضای داخلی سر دارای قطعات اسکلروتینی است که تنتوریوم * اتصال ماهیچه ها است. بر روی سر شیارهای مختلف وجود دارد که مهمترین آنها شیار بالای سر است که در حشرات نابالغ استحکام زیادی ندارد و در موقع پوست اندازی شکاف برداشته و حشره از آن خارج میشود.
قسمتهای مختلف سر و محل قرار گرفتن آنها
۱- فرق سر بالای پیشانی و بین دو چشم مرکب قرار دارد.
۲- قطعه زیر پیشانی که بعد از پیشانی قرار دارد
۳- پیشانی بین دو چشم مرکب و گونه ها قرار دارد.
۴- چشم مرکب یا Oculi
۵- چشم ساده Ocelli
هم چنین پشت سر را Occiput و گردن را Cervix میگویند.
در یک تقسیم بندی بندهای شاخک را به سه دسته تقسیم بندی میکنند :
انواع شاخک
۱ – شاخک مویی: قطر بندهای تاژک از ابتدا تا انتها به تدریج باریکتر میشود مثل سوسری خانگی
۲ – شاخک دوکی: مفاصل وسطی شاخک عریض تر از ابتدا و انتهای آن است مثل ملخهای جنس
۳- شاخک تسبیحی: بندهای تاژک گرد و تقریباً مانند دانه های تسبیح .است مفاصل شاخک استوانه ای و تقریبا هم قطر هستند
مثل موریانه ها
۴- شاخک نخی: بندها استوانه ای و اندازه قطر بندها در همه . طول تاژک یکسان هستند مانند
ملخ های شاخک کوتاه خانواده Acrididae
۵- شاخک پامچالی: مفاصل شاخک به تدریج به سمت انتها باریکتر میشوند مثل سوسکهای خانواده Cucujidae
۶- شاخک اره ای: مفاصل به صورت مثلثی و در قسمت بیرونی دندانه کوچکی دارند مثل سوسکهای خانواده Elatridae
۷ – شاخک شانه ای: بندهای شاخک دارای زایدههای بلند جانبی هستند مثل حشرات تر خانواده Bruchidae
۸- شاخک سنجاقی یا گرزی: چند مفصل انتهایی به شکل گرز در هم ادغام شده اند مثل پروانه های روز پرواز
۹ – شاخک زانویی: بند اول طویل و در محل اتصال به بند دوم تشکیل زاویه میدهد مثل مورچه ها
۱۰- شاخک پروش: در حد فاصل بندها موهای بلند وچود دارد مثل پشه ها
۱۱-شاخک ورقیه: اگر چند بند انتهایی به صورت جانبی گسترش یافته و به شکل گرد یا بیضی روی هم قرار گیرند مثل کرم سفید ریشه
۱۲- شاخک میله ای این شاخک سه مفصل دارد و بند انتهایی یک زایده ای به نام Styl دارد مثل بعضی از مگسها
تیپ ساینده یا جونده
در این نوع قطعات دهانی که در حشراتی مثل راسته های راست ،بالان سخت بال پوشان، اکثر لاروها و غیره دیده میشوند قسمتهای زیر وجود دارد:
لب بالا که قطعه کوچک و متحرکی است در جلوی سر و زیر قطعه Ciypeus قرار گرفته است. در سطح داخلی آن اعضای حسی به نام Epipharynx وجود دارد. آرواره های بالا که یک جفت اندام تقریبا مثلثی هستند و در طرفین سر قرار دارند، سطح داخلی آنها معمولا دندانه دار است. آرواره های بالا غیر مفصلی و سخت هستند و در خرد کردن مواد غذایی به کار میروند. آرواره پایین به تعداد یک جفت در زیر آرواره های بالا قرار دارند و از قسمتهای؛ پایه ۲ تنه ، لبه خارجی که یک عضو حسی است لبه داخلی که دندانه دار است و در خرد کردن مواد غذایی به کار میرود و پالپ آرواره پایین که عضو حسی است و در ملخها، پنج بندی و در سخت ،بالپوشان چهاربندی است و Palp Maxillary گفته میشود تشکیل شده است.
لب پایین که یک عدد است و از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت قاعده ای راPostmentum و قسمتهای انتهایی را Prementum می.گویند Postementum ممکن است به دو بخش Submentum و Mentum تقسیم شود و روی Prementum دو زایده داخلی به نام Glossa و دو زایده خارجی به نام Paragiossa و یک جفت پالپ لب پایین سه بندی یا Labial palpa وجود دارد. Ciossa و Paraiossa را روی هم Ligula می گویند. زایده لب پایین یا هیپوفارینکس در این قطعات دهانی یک عضو گوشتی زبان مانند است که از قاعده آن بزاق ترشح میشود در این قطعات دهانی غذا به کمک آرواره های بالا خرد و به کمک آرواره های پایین و لب پایین با بزاق مخلوط و به طرف مری هدایت میشود.
این کتاب را نیز بخوانید: اطلس رنگی
آفات درختان میوه
نقد و بررسیها
پاککردن فیلترهاهنوز بررسیای ثبت نشده است.